Küresel gıda fiyatları 12 ay sonra ilk kez düştü

8 Temmuz 2021, Roma - Birleşmiş Milletler ‘in bugün yayınladığı rapora göre, küresel gıda emtia fiyatları 12 ay içinde ilk kez Haziran ayında düştü.

FAO Gıda Fiyat Endeksi, Haziran 2021'de Mayıs ayına göre yüzde 2,5 düşüşle 124,6 puan olarak gerçekleşti, ancak endeks yine de geçen yılın aynı dönemindeki seviyesinden yüzde 33,9 daha yüksek. Haziran ayındaki bu gerileme, art arda on iki aylık yükselişin ardından Endeksteki ilk düşüş oldu.

FAO Gıda Fiyat Endeksi, dünya çapında en çok ticareti yapılan gıda ürünlerinin uluslararası fiyatlarındaki değişiklikleri takip ediyor. Haziran ayındaki gerileme, genel olarak daha yüksek et ve şeker fiyatlarını fazlasıyla dengeleyen bitkisel yağlar, tahıllar ve daha az olsa da süt ürünleri fiyatlarındaki düşüşleri yansıttı.

FAO Bitkisel Yağ Fiyat Endeksi, Haziran’da yüzde 9,8 düşerek dört ayın en düşük seviyesini gördü. Aylık büyük düşüş, esas olarak palm, soya ve ayçiçek yağlarının uluslararası düşük fiyatlarını yansıtıyor.

FAO Tahıl Fiyat Endeksi, Mayıs ayına göre yüzde 2,6 düşerek daha ılımlı bir görüntü sergilese de Haziran 2020'deki değerinden yüzde 33,8 daha yüksek kaldı.

Uluslararası mısır fiyatları, beklenenden daha yüksek verimin bir sonucu olarak son hasatlardan sağlanan arzın artması nedeniyle Arjantin'de düşen fiyatların öncülüğünde yüzde 5,0 düştü. Uluslararası buğday fiyatları, Kuzey Amerika'daki mahsulleri etkileyen kuraklıktan kaynaklanan yukarı yönlü baskıya rağmen birçok önemli üreticinin artan üretim beklentileriyle desteklenen olumlu bir küresel görünüm ile Haziran ayında yüzde 0,8 oranında az bir düşüş gösterdi.

FAO Süt Ürünleri Fiyat Endeksi Haziran ayında yüzde 1 azalarak 119,9 puana geriledi. Endekste temsil edilen tüm süt ürünleri için uluslararası kotasyonlar düştü. En yüksek düşüş tereyağında oldu. Küresel ithalat talebindeki hızlı gerileme ve özellikle Avrupa'da stoklarda hafif artışı destekledi.

Gıda fiyatlarındaki genel eğilimin tersine hareket ederek aylık yüzde 0,9 artan FAO Şeker Fiyat Endeksi, art arda üçüncü aylık artışını gerçekleştirerek birkaç yılın en yüksek seviyesine ulaştı. Dünyanın en büyük şeker ihracatçısı Brezilya'da olumsuz hava koşullarının mahsul verimi üzerindeki etkisine ilişkin belirsizlikler fiyatlar üzerinde yukarı yönlü baskı yarattı.

FAO Et Fiyat Endeksi de Haziran ayına göre aylık yüzde 2,1 artarak art arda dokuzuncu ayda yükseldi ve endeksi geçen yılın ilgili ayındaki değerinin yüzde 15,6 üzerine çıkardı. Ancak endeks yine de Ağustos 2014’te ulaştığı zirvenin yüzde 8,0 altında kaldı.

Dünya tahıl stoklarının 2017/18'den bu yana ilk kez artması bekleniyor

FAO'nun 2021'deki küresel tahıl üretim tahmini, bugün yayınlanan en son Tahıl Arz ve Talep Özetine göre marjinal olarak 2.817 milyon tona düşürüldü. Bununla birlikte, rakam 2020'den yüzde 1.7 veya 47.8 milyon ton daha yüksek, bu da yeni bir rekor seviyeyi işaret ediyor.

Dünya iri taneli tahıl üretimine ilişkin tahminler, geçen ayın beklentisinin 3 milyon ton altında kalarak, 1.513 milyon tona düşürüldü. Brezilya’daki mısır üretim tahmininde büyük bir kesinti, beklenen küresel düşüşün büyük bir kısmını oluştururken, uzun süreli kurak hava nedeniyle verim beklentilerini aşağı çekiyor.

2021’de Dünya buğday üretimi yıllık olarak hâlâ yüzde 1,2 daha yüksek olmasına rağmen, Yakın Doğu'daki kurak hava koşullarının verim beklentilerini azaltması nedeniyle 1 milyon ton azalarak 784,7 milyon tona düştü.

Buna karşılık, 2021'deki küresel pirinç üretimi tahmini, Haziran ayından bu yana az bir artışa uğradı ve 2021'de hasat edilmesi beklenen 519.5 milyon ton pirinç rekoru ile 2020'ye göre yüzde 1.0 arttı.

2021/22'de dünya tahıl kullanımı önceki aya göre 15 milyon ton azalarak 2.810 milyon tona geriledi, ancak bu rakam yine de 2020/21'den yüzde 1.5 daha yüksek. Aşağı yönlü gidişat, büyük ölçüde Çin'de mısırın hayvan yemi için önceden tahmin edilenden daha az kullanılmasından kaynaklanmakta.

Dünya tahıl stoklarının 2021/22 dönemi sonunda, geçen yılki nispeten dar seviyeden yüzde 2,4 artarak 836 milyon tona keskin bir yukarı revizyonun ardından 2017/18'den bu yana ilk kez açılış seviyelerinin üzerine çıkması bekleniyor. Çin'de öngörülen yüksek mısır stokları, dünya tahıl stoklarında bu ayki yukarı yönlü revizyonun büyük kısmını oluşturuyor.

FAO'nun 2021/22'de dünya hububat ticaretine ilişkin en son tahmini, Haziran ayından bu yana biraz yükseldi ve, Çin'den muhtemel geniş ölçekli mısır alımlar nedeniyle küresel mısır ticaretini rekor seviyelere taşıyarak şu anda 472 milyon tonluk rekor seviyeye ulaştı.

Gıda güvensizliği ve COVID-19

Yine bugün yayınlanan en son Mahsul Beklentileri ve Gıda Durumu Raporuna göre, COVID-19 pandemisinin öncelikle gelir kayıpları açısından etkileri, kırılganlıkları şiddetlendirdi ve mevcut gıda güvensizliği seviyelerini yükseltti. FAO, küresel olarak, 34'ü Afrika'da, 9'u Asya'da ve 2'si Latin Amerika ve Karayipler'de olmak üzere 45 ülkenin gıda için dış desteğe ihtiyaç duyduğunu, çatışmalar ve iklimle ilgili şoklar nedeniyle yüksek düzeyde şiddetli gıda güvensizliğine neden olduğunu değerlendiriyor.

Mahsul Beklentileri ve Gıda Durumu raporu ayrıca Düşük Gelirli Gıda Açığı Yaşayan Ülkeler (LIFDC'ler) hakkında en son verileri sağlar. En son değerlendirmelere göre, 47 LIFDC'nin toplam tahıl üretiminin 2021'de yüzde 2,1 azalarak 190 milyon tona düşeceği tahmin ediliyor. Düşüş çoğunlukla Yakın Doğu Asya ülkelerinde, özellikle de yaygın ve uzun süreli kuraklık koşullarının verimi düşürdüğü ve bu yılki üretim beklentilerini azalttığı Afganistan ve Suriye’de beklenen üretim düşüşleriyle ilgili. Afrika'daki LIFDC'ler arasında, Somali'deki az yağışların büyük bir üretim düşüşüne yol açması bekleniyor ve çatışmaların çiftçi hanelerin üretken kapasitelerini azaltmaya devam ettiği birkaç Batı Afrika ülkesinde de küçük düşüşler olması muhtemel. Güney Afrika ülkelerinde, üretim artışlarının insanların gıda bulabilmesini artırması ve COVID-19 pandemisinin bazı olumsuz etkilerini kısmen dengelemesi bekleniyor.

Gıda için dış yardıma ihtiyaç duyan 45 ülke: Afganistan, Bangladeş, Burkina Faso, Burundi, Yeşil Burun Cumhuriyeti, Kamerun, Orta Afrika Cumhuriyeti, Çad Cumhuriyeti, Kongo, Kore Demokratik Halk Cumhuriyeti, Demokratik Kongo Cumhuriyeti, Cibuti, Eritre, Esvatini , Etiyopya, Gine, Haiti, Irak, Kenya, Lübnan, Lesotho, Liberya, Libya, Madagaskar, Malavi, Mali, Moritanya, Mozambik, Myanmar, Namibya, Nijer, Nijerya, Pakistan, Senegal, Sierra Leone, Somali, Güney Sudan, Sudan, Suriye, Tanzanya Birleşik Cumhuriyeti, Uganda, Venezuela, Yemen, Zambiya ve Zimbabve.