Türkiye'deki startup yatırımları rekor seviyeye ulaştı

KPMG Türkiye M&A ve 212 ekipleri tarafından hazırlanan “Türkiye Startup Yatırımları” raporuna göre, 2024 yılında Türkiye'deki startup yatırımlarında hem işlem sayısında hem de işlem hacminde önemli bir artış kaydedildi. 2023'te 297 olan toplam işlem sayısı, 2024'te 331'e yükselirken, açıklanan işlem hacmiyse 497 milyon ABD dolarından 2,6 milyar ABD dolarına çıktı.
 
KPMG Türkiye M&A ve 212 ekiplerinin iş birliğiyle, Türkiye'deki girişim sermayesi piyasasının karşı karşıya olduğu temel eğilimleri, fırsatları ve zorlukları ortaya koymak amacıyla hazırlanan “Türkiye Startup Yatırımları” raporunun 2024 yılı sonuçları açıklandı.
 
Rapora göre, küresel startup ekosistemi, son 7 yılın en düşük seviyesine gerileyen işlem sayısındaki hafif düşüşe rağmen, yatırımlardaki artışla 2024 yılında dayanıklı bir seyir izledi. Küresel çapta işlem sayısı yaklaşık yüzde 6'lık bir düşüşle 35.685'e gerilese de işlem hacmi bir önceki yıla göre yaklaşık yüzde 7 artarak 368,3 milyar ABD dolarına ulaştı. 2024 yılında startup dünyası; yapay zekâ, savunma teknolojileri, sağlık ve biyoteknoloji, siber güvenlik ve alternatif enerji gibi yükseliş trendindeki sektörlerin yanı sıra, jeopolitik gerilimler, enflasyon ve faiz oranlarına ilişkin artan endişelerle değerleme ve çıkış stratejilerindeki zorluklar tarafından şekillendi.
 
Küresel ekonomik belirsizlikler, dünya genelinde girişimcilik faaliyetlerinde düşüşe yol açarken, Türkiye'de de benzer eğilimler yaşandı. Ancak Türkiye'nin startup ekosistemi, toplam yatırım miktarındaki artışla küresel trendlere kıyasla daha dirençli bir performans sergiledi. Türk startup yatırımlarında hem işlem sayısında hem de işlem hacminde önemli bir artış kaydedildi. 2023'te 297 olan toplam işlem sayısı, 2024'te 331'e yükselirken açıklanan işlem hacmi 497 milyon ABD dolarından 2,6 milyar ABD dolarına çıkarak rekor seviyeye ulaştı.
 
KPMG Türkiye M&A Danışmanlık Hizmetleri, Şirket Ortağı Özge İlhan Acar yaptığı değerlendirmede şunları söyledi: “2024 yılı, global ölçekte büyümenin yavaşladığı bir dönem oldu. ABD'deki başkanlık seçimleri, devam eden Rusya-Ukrayna savaşı ve Orta Doğu'daki jeopolitik gerginlikler, küresel piyasalarda belirsizliğe yol açarak yatırımcıların temkinli hareket etmelerine neden oldu. Bu doğrultuda, Türkiye girişim ekosistemi global trendlerle paralel bir trend izleyerek artış gösterse de Türkiye'deki artış oranı globale kıyasla rekor seviyedeydi. 2024 yılında, toplam işlem hacmi bir önceki yıla kıyasla yaklaşık 2,1 milyar ABD doları artış göstererek 2,6 milyar ABD dolarına çıktı. Bu artışın önemli nedenlerinden biri Hepsiburada'nın 1,1 milyar ABD doları rekor bedelle Kazakistan menşeili Kaspi.kz'ye satılması olsa da bu işlem hariç bakıldığındaki artış da azımsanacak gibi değil çünkü 1 milyar ABD doları seviyesinde. Ayrıca, Türkiye girişim ekosistemi işlem sayısında da 2023 yılında gerçekleşen 297 işleme kıyasla, 2024 yılında gerçekleşen 331 adet işlemle global ekosisteme kıyasla pozitif ayrıştı.”
 
212 Kurucu Ortağı Ali Karabey ise açıklamasında, “2024 yılı, Türkiye startup ekosisteminde önemli bir dönüm noktasıydı. Satın almalar ve ileri aşama yatırımlar, ekosistemin büyüklüğünü ve gelişen dinamizmini gösterdi. İşlem hacmi büyük oranda bu iki alan tarafından şekillendi. Fintech sektörü, işlem sayısında liderliğini sürdürürken, pazaryeri sektörü yatırımcıların ilgisini en fazla çeken alanlardan biri oldu. Hepsiburada'nın devri, Insider'ın aldığı büyük yatırım ve büyük çaplı yatırım turları, Türkiye'nin potansiyelini daha da pekiştiren önemli gelişmelerdi. Ayrıca, halka arzlar da ekosistemin daha geniş bir yatırımcı kitlesiyle buluşmasını sağladı. Türkiye'nin startup dünyası, küresel fırsatlara daha yakın ve güçlü adımlar atmaya devam ediyor. Bu, ekosistemin büyüme potansiyelini artırıyor ve gelecekte daha geniş bir etki yaratacağına işaret ediyor.” dedi.
 
En büyük payı satın almalar ve ileri aşama yatırımlar oluşturdu
2024 yılında, Türkiye startup ekosistemindeki işlem hacminin büyük bölümünü satın almalar ve ileri aşama yatırımlar oluşturdu. Bu oranlar sırasıyla yüzde 58 ve yüzde 29 olup, toplamda yaratılan hacim yaklaşık 2,3 milyar ABD dolarına ulaştı. İşlem sayısı bakımındansa tohum aşama yatırımları, toplam 280 adetle dikkat çekti.
 
En fazla işlem adedi fintech sektöründe gerçekleşti
İşlem sayısına göre fintech sektörü yıl içerisinde gerçekleşen 31 işlemle lider konumda yer aldı. Onu, 28 işlemle biyoteknoloji, 25 işlemle yapay zekâ takip ederken; hizmet olarak yazılım (SaaS), oyun ve sağlık teknolojileri sektörleri de işlem adedi bakımından en aktif diğer dikeyler oldu. İşlem hacmi bakımındansa Hepsiburada işleminin katkısıyla pazaryeri sektörü 1,2 milyar ABD dolarıyla zirvede yer alırken, onu 546 milyon ABD doları işlem hacmiyle SaaS takip etti.
 
Oyun dikeyi cazibesini koruyor
2024 yılında ekosisteme yatırım yapan global stratejik şirketler arasında; Güney Koreli DoubleU Games, İsrail kökenli Moon Active ve Pakistanlı Game District bulunuyor. İşlem hacmi bakımından, Paxie Games'in DoubleU Games'e 67 milyon ABD doları bedelle satışı, Spyke Games'in Moon Active'den almış olduğu 50 milyon ABD doları tutarındaki erken aşama yatırımı, Grand Games ve Agave Games'in Birleşik Krallık kökenli Balderton Capital liderliğinde global finansal yatırımcılardan sırasıyla almış oldukları 30 milyon ve 18 milyon ABD doları tutarındaki erken aşama yatırımları dikeyin öne çıkan işlemleri arasında karşımıza çıkıyor. Bunun yanı sıra, sektörde 2024 yılında gerçekleşen 20 işlemin 13'üne finansal yatırımcılar liderlik ettiğinden, sektöre dengeli bir sermaye akışı olduğunu ve sektörün yatırımcı evreni nezdinde de cazibesini koruduğunu söylemek mümkün. Türkiye'deki girişimcilik ekosistemi, bugüne kadar gerçekleşen başarılı çıkışlarla yatırımcı ilgisini canlı tutarken, genç yeteneklerin bu alana yönelmesine de katkı sağlıyor.
 
Yurt dışı ve diaspora işlemlerinde artan hareketlilik
Yurt dışı startup işlemlerinde gerçekleşen en büyük işlem, BAE merkezli NEOPAY'in yüzde 65 hissesinin Türk fintech şirketi Dgpays ve Bahreyn merkezli Arcapita Group Holdings tarafından 250 milyon ABD doları bedelle ortaklaşa satın alınması oldu. Bu işlem, Dgpays'in güçlü bölgesel bir fintech ekosistemi oyuncusu olmasında önemli bir adım olarak değerlendiriliyor. Diaspora işlemlerindeki en büyük işlemse, Türk girişimci Oğuzhan Atay'ın kurucuları arasında yer aldığı ABD merkezli sağlık teknolojileri girişimi BillionToOne'ın kalabalık bir yatırımcı grubundan aldığı 130 milyon ABD doları tutarındaki ileri aşama yatırım oldu. BillionToOne'ın bu yatırımla ana hedefi, moleküler teşhislerde kullanılan teknolojileri geliştirerek prenatal tarama ve onkoloji teşhislerini daha doğru, hassas ve erişilebilir hale getirerek sağlık hizmetlerindeki standartları yükseltmek.
 
Türkiye girişim ekosisteminde 2024 yılının öne çıkan diğer işlemleri

* E-ticaret devi Hepsiburada'nın yüzde 65,4'lük hissesi, Kazakistan merkezli Kaspi.kz tarafından 1,1 milyar ABD doları bedelle satın alındı. Yılın tek mega işlemi olan bu satın alma, toplam işlem hacmine büyük katkı sağladı.

* Küresel SaaS sektörünün öncülerinden Insider'ın, 2024 yılında ABD merkezli General Atlantic'ten aldığı 500 milyon ABD dolarlık ileri aşama yatırım da toplam işlem hacmine önemli katkı sağlayan bir diğer işlem oldu. Bu işlemle Insider değerlemesini decacorn (değeri 10 milyar ABD doları ve üzerinde olan şirket) seviyesine oldukça yaklaştırdı. Hâlihazırda 28 ülkede operasyonu bulanan Insider'ın ölçeklenme sürecinde öncelik vereceği coğrafyaysa ABD olacak. ABD'ye ilk açılışından bu yana bölgede 3 kat büyüyen Insider, General Atlantic'in açacağı kapılardan yararlanarak pazarı domine etmeyi ve öncelik ABD'de olmak üzere dünya genelinde yeni satın almalar gerçekleştirmeyi hedefliyor.

* Getir, Mubadala Investment Company'den 250 milyon ABD dolarlık ileri aşama yatırımı alarak yönetim kontrolünü Mubadala'ya devretti.

* Paynet'in iyzico tarafından 87 milyon ABD doları bedelle satın alınması da işlem adedi bazında lider olan fintech sektöründe gerçekleşen yılın en büyük işlemi oldu. Aynı zamanda bu işlem fintech sektöründe iki Türk şirketi arasında gerçekleşen en büyük satın alma işlemi olma özelliğini taşıyor. Paynet'in B2B ve B2B2C ödeme çözümlerindeki tecrübesinin iyzico'nun yenilikçi ürün portföyüne katılmasıyla hem yüksek bir sinerji sağlanması hem de iyzico'nun müşterilerine daha geniş bir hizmet yelpazesi sunması bekleniyor.

* 2024 yılı, Türkiye startup ekosisteminde halka arzların da öne çıktığı bir yıl oldu. Mayıs 2024'te, insansız araç sektörünün güçlü oyuncularından Altınay Savunma, yüzde 25'lik hissesini halka arz ederek yatırımcılardan 58,5 milyon ABD doları topladı. Benzer şekilde çevre dostu mobilite çözümleri sunan BinBin ise yüzde 15,2'lik hissesini halka arz ederek 45,7 milyon ABD doları yatırım aldı.