Yapay zekâ ile değişime adaptasyon için kurum kültüründeki dönüşümün önemi artıyor

Geleneksel olarak teknolojiler, alt kademelerden üst kademelere doğru benimsenirken GenAI'de durum farklı ilerliyor. C-düzey (yüzde 71) ve üst düzey yönetim (yüzde 58); orta düzey yönetici (yüzde 26) ve giriş seviyesi çalışanlara (yüzde 15) kıyasla GenAI araçlarını daha fazla kullanıyor. Araştırmaya göre şirketler, mevcut çalışanlarını eğitmek yerine bu teknoloji için yeni yetenekler işe almaya daha fazla odaklanıyor. Hatta liderlerin yüzde 81'i artık GenAI'yi performans değerlendirmelerine dâhil etmeyi planlıyor.
 
KPMG'nin yıllık geliri 1 milyar dolar veya daha fazla olan kuruluşları temsil eden 100 ABD merkezli C-seviyesi ve iş liderinin görüşlerini aldığı AI Çeyrek Dönem Anketi'ne göre, iş dünyasının liderleri GenAI (üretken yapay zekâ) hedeflerini pratik uygulamalar ile uyumlu hale getirmek için aktif olarak çalışıyor.
 
2024 yılının son çeyreğini kapsayan ankete katılan liderlerin çoğu (yüzde 67) yapay zekânın önümüzdeki iki yıl içinde işletmelerini temelden dönüştürmesini bekliyor. Bununla birlikte, veri kalitesindeki sorunlar ve çalışanların bu değişime uyum sağlaması gibi önemli engellerin dönüşüm ve değer odaklı büyümeyi riske atma tehlikesi bulunuyor.
 
KPMG Türkiye İnovasyon ve Teknoloji Danışmanlığı Lideri Gökhan Mataracı açıklamasında, “Yapay zekâ, iş dünyasındaki rekabet ve yatırımcı ilişkileri gibi stratejik kararların ayrılmaz bir parçası haline gelirken, artık ülkeler için de bir güç göstergesi olarak konumlanıyor. Öyle ki, bazı durumlarda ulusal ekonomileri bile sarsabilecek etkiye sahip olabiliyor. Bu doğrultuda, kurumların alacağı kararlar ve atacağı adımlar her zamankinden daha kritik hale geliyor. Araştırmamız gösteriyor ki, uzun zamandır yapay zekâya yönelik dönüşüm devam etse de kurumlar hâlâ adaptasyon sürecinde zorlanıyor. En büyük sorunlardan biri veri doğruluğu olurken, organizasyonel yapılanmanın nasıl şekilleneceği konusunda da net bir çerçeve çizilmiş değil. Kısa vadede hızlı çıktılara odaklanmak elzem olsa da uzun vadede yapay zekânın dönüştürdüğü iş yapış şekillerine uyum sağlamak için öncelikle insan odaklı bir kültürel dönüşüm kurgulamak ve yönetişim modelini buna uygun şekilde yapılandırmak büyük önem taşıyor.” dedi.
 
2025, yapay zekâ ajanlarının ve bu teknolojinin kurumlar genelinde yaygınlaştığı yıl olacak
2025 yılı kurum genelinde yapay zekâ yeteneklerini ölçeklendirme ve geliştirme fırsatını beraberinde getiriyor ve kurumların büyük bir çoğunluğu bu konuda yardımcı olması için ajan yapay zekâya, yani görevleri yerine getirmek ve gerçek zamanlı olarak uyum sağlamak için bağımsız olarak çalışabilen araçlara yöneliyor. Kuruluşların yarısından fazlası (yüzde 51) bugün yapay zekâ ajanlarının kullanımını araştırıyor. Liderler, önümüzdeki 12 ay içinde idari görevler (yüzde 60), çağrı merkezi görevleri (yüzde 54) ve yeni iş materyalleri (yüzde 53) geliştirmek için bu teknolojiden yararlanmayı planlıyor. Ancak, şu anda yalnızca yüzde 12'si yapay zekâ ajanlarını kullanıyor.
 
Yatırım getirisi beklentileri yüksek olsa da bunu ölçmek hala zor
Liderlerin yarısı şu anda GenAI teknolojilerini yaygınlaştırıyor; bu oran altı ay önce yüzde 10'du. Ancak, liderlerin yalnızca üçte biri (yüzde 31) önümüzdeki altı ay içinde yatırım getirisini ölçebileceklerini öngörüyor ve hiçbiri GenAI uygulamalarında bu aşamaya bugün itibarıyla ulaştıklarına inanmıyor.
 
Liderlerin büyük çoğunluğuna (yüzde 85) göre, 2025 yılında yapay zekâ stratejilerinin önündeki en büyük zorluk kurumsal verilerin kalitesi olacak; bunu veri gizliliği ve siber güvenlik (yüzde 71) ve çalışanların adaptasyonu (yüzde 46) takip ediyor.
 
Katılımcıların yüzde 80'den fazlası GenAI'yi kurumlarının resmi performans geliştirme sürecine dâhil etmeyi planlıyor. Ancak, çalışanların sadece dörtte biri (yüzde 24) mevcut iş akışlarına entegre edilmiş yapay zekâyı haftada en az bir kez kullanıyor. Yapay zekânın iş akışlarına bu şekilde dâhil edilmesi, çalışanların mevcut yöntemlerinin dışına çıkmadan bu araçlardan faydalanmalarını sağlayarak benimsenmeyi artıracak bir yaklaşım olarak öne çıkıyor.
 
Şirketler, yapay zekâ kullanımındaki zorlukları kabul etse de mevcut çalışanlarını eğitmek yerine yeni yetenekler işe almaya ve teknoloji satın alımına daha fazla odaklanıyor. Geleneksel olarak teknoloji, alt kademelerden üst kademelere doğru benimsenirken liderlerin GenAI'yi giriş ve orta düzey çalışanlardan daha fazla kullandığı görülüyor. Bu durum, işletme genelinde kullanımın yeterince raporlanmadığını ve yönetim boşluklarının mevcut olabileceğini işaret ediyor.
 
Araştırmadan öne çıkan sonuçlar
Üç ayda bir yapılan araştırmanın dikkat çeken bazı sonuçları şu şekilde:

- GenAI yatırımının yatırım getirisini göstermeye yönelik yatırımcı baskısı, liderlerin yüzde 68'i için önemli veya çok önemli.

- Verimlilik, 2024 yılının 1. çeyreğinden bu yana ilk kez en yüksek yatırım getirisi ölçütü (yüzde 79) haline geldi. Kârlılık ise ikinci sırada yer alıyor ve 1. çeyrekten 4. çeyreğe kadar diğer tüm metriklerden daha fazla artış göstererek yüzde 35'ten yüzde 73'e yükseldi.

- Bir yapay zekâ sağlayıcısı seçerken, ölçeklenebilirlik ve performans en önemli faktör olarak görülürken (yüzde 66), bunu teknoloji ve uzmanlık (yüzde 61) takip ediyor.

- Kurumsal verilerin kalitesi, 2025 yılında yapay zekâ stratejileri için beklenen en büyük zorluk (yüzde 85) olurken bunu veri gizliliği ve siber güvenlik (yüzde 71) ve çalışanların adaptasyonu (yüzde 46) takip ediyor.

- Bugün, kurumların yalnızca yüzde 7'si GenAI uzmanlığına sahip yönetim kurulu üyeleri atamış durumda, ancak yüzde 91'i bunu yapmayı planlamıyor.

- C-düzey (yüzde 71) ve üst düzey yönetim (yüzde 58); orta düzey yönetici (yüzde 26) ve giriş seviyesi çalışanlara (yüzde 15) kıyasla GenAI araçlarını daha fazla kullanıyor.

- Çalışanların adaptasyonu 2025'te ilk üç zorluktan biri ve liderlerin yüzde 81'i GenAI'yi performans değerlendirmelerine dâhil etmeyi planlıyor, yüzde 19'u ise bunu zaten yapıyor.

- Kurumların yüzde 54'ü GenAI üretkenlik araçlarını haftada en az bir kez kullanıyor. Diğer yüzde 24'ü ise GenAI'yi haftada en az bir kez mevcut iş akışlarına gömülü olarak kullanıyor.